Zaagklem

Na de middelbare school ben ik gegaan naar de praktijkschool voor bosbouw en cultuurtechniek in Schaarsbergen. We leerden er onder andere het vijlen van zaagkettingen in alle soorten en maten, maar ook handzagen waaronder snoeizagen. Een proeve van bekwaamheid was onder andere het uitzetten en betanden van een stuk ijzer met jiri-betanding of Amerikaanse trekzaag betanding.  Nee, dan was het vijlen van een gewone handzaag een koud kunstje. Alle zagen werden gevijld in een zaagklem. Die waren altijd van staal. Omdat de romantiek en heimwee naar die tijd lokt, wil ik meer gaan werken met die ouderwetse (stekkerloze)  gereedschappen. Dat werkte tenslotte ook. Ik maakte een zaagklem van hout om de eerder aangepaste kapzaag, maar ook een vijftal andere ouderwetse zagen te kunnen vijlen. Zie hier mijn werkwijze.

Gebruikt:

• Grenen planken van een oud bed. 2 van 450 mm x 110 mm x 30 mm en 2 van 350 mm x 75 mm x 30 mm
• Beuken lat 10 mm dik en 15 mm breed lengte 700 mm
• Stalen plaat                                                       50×50 mm
• Draadeind M16                                                80 mm
• Moer M16                                                         1
• Rondstaal 8 mm                                               2 van ca 100 mm
• Ring M 16                                                          3x
• Draadeind M 8                                                 130 mm
• Dopmoeren M 8 + ringetjes                          2x
• Sandingsealer traditional
• Waterbeits midden eiken
• Sandingsealer Borma blond
• Antiekterpentijnwas

 

Om te beginnen zaagde ik de bedplanken op maat. Daarna zaagde ik aan beide planken van 110 breed een pen met een lengte van 75 mm.

Op de smallere  planken tekende ik de plaats van het gat af. Het gat kreeg een breedte van 10 mm en zou door de gehele breedte van de plank komen. Aan twee kanten aftekenen is dus aan te raden zodat je van twee kanten kunt hakken. Met een 10 mm narex schietbeitel werd het gat gemaakt. Het gat kreeg een lengte van 90 mm aan de onderkant en 95 mm aan de bovenkant. Het gat loopt dus taps. Dit om het spul later met 2 wiggen klem te kunnen zetten.In de bovenste lat zaagde ik met de lintzaag een aardig patroontje. Dit kun je naar eigen inzicht doen als je er maar voor zorgt dat de bek zo smal wordt dat de meeste zagen voorbij het handvat kunnen worden ingeklemd. Ik zocht zelf wat dekseltjes van potjes en blikjes om de rondingen af te tekenen. Na het modelleren schaafde ik een sponning aan de kant wat later de bek zou gaan worden. In die sponning verlijmde ik  de beuken lat. Dit beuken is een stuk harder dan grenen en kan dus beter tegen een stootje. De andere kant van de bek zaagde ik met de cirkelzaag onder een hoek van 45 graden. Deze hoek zou later nog worden afgerond.

 De voorkant van de klem maakte ik scharnierend  door een soort van pen en gat uit te zagen welke inelkaar past. De pennen werden rondgemaakt en er werd een gat doorheen geboord. Dit gat gebruikte ik eerst om een deuvel doorheen te kunnen tikken om te passen. Later zou hier een M8 draadeind met dopmoeren in komen. 

Wat erg van belang is, is het volgende. Wanneer je de bek gaat sluiten met de sluitschroef in het midden, is die bek geneigd om naar de zijkanten toe open te gaan staan. De druk komt vanuit het midden en daardoor wordt de druk op de zijkanten minder. Je kunt dat voorkomen door te zorgen dat eerst de zijkanten ‘aangrijpen’ en in latere instantie het midden segment. Ik nam een schraapstaal en schraapte een holling in de bek. Wanneer je de delen opelkaar legt, is het de bedoeling dat ze in het midden NIET sluiten. Er blijft een ruimte van 1-1,5 mm over tussen de delen. De zijkanten sluiten uiteraard wél netjes.

Ik bemerkte dat het verstevigings profiel van een aantal van mijn kapzagen niet in de klem pasten. Daarom heb ik net onder de bek een ruimte weggefreesd zodat die profielen daar in kunnen verdwijnen als het zaagblad wordt ingeklemd.  Daarnaast kan de klem dan ook nog eens strakker worden aangetrokken.

Als de klem geschuurd is en de vorm naar wens kan ie in de traditionele sandingsealer om daarna te worden gebeitst. Ik nam waterbeits midden eiken. Toen het hele spul lag te drogen kon ik mooi een plaatje staal van 50 x 50 snijden en een stuk M16 draadeinde afsnijden en vastlassen op het plaatje. Op de moer laste ik 2 grote spijkers, maar dat bleek niet sterk genoeg. Aanvankelijk laste ik de spijkers keurig recht op een vlakje van de moer, maar daarbij liep wat vloeibaar staal in de draad van de moer die daarom nooit meer op het draadeinde te krijgen was. Bij een tweede poging besloot ik 8mm rond staal in het verlengde van een vlakje te lassen. Minder mooi, maar wel een stuk sterker en daar gaat het tenslotte om. Na roodgloeiend stoken van deze pennen werden ze wat omgebogen om ze beter te kunnen bedienen. Daarna spoot ik het metaalwerk zwart.Een gat in het achterblok werd geboord en de ruimte van de plaat uitgehakt (uithakken hoeft niet, maar ik vond dat mooier). Het gat aan de voorkant moet wat ruimer zijn zodat de bek oldoende ruimte heeft om open te gaan. Het draadeinde moet niet tegen het hout komen wanneer de klem wordt geopend. Voor het ijzerwerk werd gemonteerd heb ik de klem eerst voorzien van een paar lagen schellak en toen dat droog was is het ding met staalwol 00000 in de was gezet en uitgepoetst.

De klem was nu ‘ready to go’ en ik ben er blij mee.

Houtelijke groet,

 

Richard

 

High end zaag van cheapy toffelzaag

Met een toffelzaag heb ik het nooit goed kunnen worden. Hat handvat draait in je hand, waardoor ie instabiel is. Bovendien wordt je pols gedwongen in een vervelende positie. Hoog tijd om dat maar eens te veranderen.

 

Onlangs kwam ik op de prachtige website van Blackburn. Hier is veel fraaie informatie vandaan te halen over allerhande zagen. Ik haalde er de templates vandaan die ik nodig heb voor deze zaag en ook nog een hele hoop anderen. Die templates zijn hier te downloaden en te printen. http://www.blackburntools.com/articles/saw-handle-templates/index.html

 Verder hebben we nodig:

1.       Voordelige toffelzaag

2.       Twee M6 verbinders voor keukenkasten van metaal

3.       Stukje hout van het goede formaat (afhankelijk van je handvat) Ik nam Amerikaans noten met een dikte van 24 mm

Aan gereedschap:

1.       Decoupeerzaag/lintzaag/figuurzaag

2.       Goede houtraspen

3.       Goede vijlen

4.       Beitels

5.       Schuurpapier

6.       Haakse slijper of ijzerzaag

7.       Boorstandaard met boren

8.       Schellak

9.       Was

 Neem de tekening over met carbonpapier op het hout. Zaag de vorm zo nauwkeurig mogelijk uit met lintzaag, decoupeerzaag of figuurzaag en werk de zaagsporen globaal weg met een rasp en een vijl. De ronde rasp en ronde vijl heb ik het meest gebruikt om de ronde contouren netjes te volgen.

Tik het ronde heft van de zaag er af. Blad in de bankschroef (stukje hout tegen het heft en met een hamer tegen het hout tikken) en slijp een hoek van de zaag af. Houd de tekening goed in de gaten voor de juiste hoek. Pas het blad op het handvat om te kijken of alles klopt. Neem de schuine lijn over op het nieuwe ‘fishtail’ handvat. Zet de greep in de bankschroef en zaag een zaagsnede tot aan die lijn. Hier komt het blad straks in.

De rug van de zaag is dikker dan het blad en daarom moet er een ruimte gemaakt worden waar deze precies in valt.  Controleer regelmatig of je ‘op diepte’ bent en ook of de breedte correct is. Uiteindelijk past de rug keurig in het gat.

Je kunt nu de gaten voor de bevestiging boren. Doe dit in stappen en boor tegelijk door handvat en zaagblad heen. Vergeet niet eerst de gaten voor de koppen te verzinken en boor daarna de gaten tot 8 mm. De verbindingsboutjes zijn een stuk te lang en moeten worden aangepast. Slijp een stuk van de bus af, maar ook van de bout zodat ze straks goed aantrekken.

Als het hele circus prima in elkaar past, mag de boel uitelkaar en kan de fijne afwerking gaan beginnen. Met raspen, vijlen en schuren wordt de boel keurig gemodelleerd en glad gemaakt.

Daarna bracht ik twee lagen schellak sanding sealer van borma aan. Dat voelt prettig aan, glimt als een dolle en is supersnel droog. Als laatste bracht ik met 00000 staalwol een laagje briwax aan.

Het resultaat mag er wat mij betreft zijn. Wat een onprettige toffelzaag was is nu een prima zwaluwstaartzaag geworden. Natuurlijk geen echte ‘high end’ zaag, maar wel een met dezelfde ‘looks and feels’.

Ik ben erg benieuwd naar de aanpassingen die jullie hebben gedaan aan jullie gereedschap. Vertel het hieronder, want anderen kunnen er veel baat bij hebben en lering uit trekken….

Met getande groet,

 

Richard

 

 

 

Een nieuwe werkbank

Voor de cursus politoeren moest ik in mijn kleine werkplaats ruimte creëren voor twee werkbanken. De combinatiemachine ging naar achteren nadat ie gedeeltelijk was gedemonteerd……Maar ik hád helemaal geen tweede werkbank…..Gelukkig had ik nog wel een zwaar beuken paneel staan dat dienst had moeten doen als keukenwerkblad, maar dat zichzelf blijkbaar een andere taak had toebedeeld. Het blad was gaan torderen en daarom onbruikbaar geworden om als aanrechtblad te dienen. Daarom besloot ik het getordeerde, onbruikbare, beuken paneel te gaan omvormen tot werkbare tweede werkbank voor mijn cursisten. Het werd een kruising tussen een traditionele schoolwerkbank en een festoolwerktafel.

 

Ik wil zware poten hebben van 90×90 mm. Ik zaag dus het blad in stroken 95 mm om iets over te houden als de delen ten opzichte van elkaar wat verschuiven. De dikte van het blad is 45mm en dit 2x maakt ook weer 90mm. Mooi! De poten worden verlijmd. Handig hulpmiddel is een rubber spatel van IKEA om de lijm te verdelen. Na droging worden de poten keurig op 90 mm geschaafd.

Ik wil de werkbank net iets méér geven en dus besluit ik er een mooi stripje wengé in te lijmen op de hoek. Het zijn stripjes van een oude parketvloer. Ik schaaf ze op 4 mm dikte. Dat is precies de dikte van mijn zaagblad. De zaag wordt onder verstek gedraaid zo hoog dat er ongeveer 10 mm diep wordt gezaagd. Daarna worden de stripjes in de gleuf gelijmd en na droging vlak geschaafd en geschuurd. Pas op voor splinters, want wengé geeft lange splinters die gemakkelijk onder je huid of nagels willen verdwijnen en daar behoorlijk kunnen gaan irriteren. Als het spul is gladgeschuurd worden de poten afgekort. Voor mij is dat 780 mm maar dat kun je aanpassen op je eigen lengte.

Nu worden de dwarsregels gezaagd. Ik had al besloten dat het hele circus met pen en gatverbindingen in elkaar kwam en daarom hanteer ik de volgende formule: Ruimte tussen de poten+2x de pootdikte+2x5mm overmaat. Ik kom uit op 900 mm. Ook bij deze regels wordt een strip wengé ingelijmd.

Aan de dwarsregels worden pennen gezaagd met een spatpen. De regels die aan de bovenkant komen krijgen een grotere spatpen waardoor het gat in de poot straks wat lager kan komen te liggen. Hierdoor heb je strakt een sterkere verbinding en loop je niet het risico dat het hout aan de kopkant uitscheurt.

Nu worden de gaten geboord met de langgatboorinrichting. Dwars door de poten heen. Ik wil de verbinding straks onderdeel laten zijn van de vormgeving. Gewoon voor ‘de mooi’. De gaten komen verspringend bovenelkaar zodat de ene pen geen last heeft van degeen die er haaks op komt. Het uitmeten van de plaats waar de gaten komen moet je dus zorgvuldig afschrijven. De gaten worden iets schuin gefreesd zodat een soort van zwaluwstaartgat ontstaat.

Nu kunnen twee pootstellen worden gemaakt. Deze worden vast verlijmd nadat de pennen zijn ingezaagd. In die zaagsnede komt een wigje van wengé die de boel uiteendrijft en het ‘zwaluwstaartgat’ opvult. 

 De regels die straks demontabel zijn, moeten een stuk langer worden gemaakt omdat daar straks ook nog een wig doorheen getikt moet worden. Door de gemaakte pennen komt eveneens een gat dat een fractie schuin loopt. Hierdoorheen komen wiggen van essen en wengé die de twee pootstellen bij elkaar houden. Voor de regels bovenaan kies ik voor een schuifzwaluwstaart. De staart zaag ik met de cirkelzaag en een pennen hulpstuk.  Het gat voor de staart wordt verder uitgestoken met een beitel.

Het blad wordt gemaakt van een volle betonplexplaat die doormidden wordt gezaagd. Zo ontstaat een blad van 1220 x 1220 mm. Op de bovenste plaat wordt een raster uitgezet. Op de kruispunten word een gat geboord van 20 mm nadat de platen eerst aan elkaar zijn geschroefd. Om die gaten loodrecht door de platen te krijgen gebruik ik hiervoor een bovenfrees met een 20 mm boor. Dat werkt perfect, maar je krijgt er wel een behoorlijke bende van. In de bladregels wordt met de lamellomachine een aantal gleufjes gefreesd. Met metalen plaatjes die draaibaar zijn wordt het blad zo vastgezet aan het onderstel. Als laatste wordt een rand van 60 mm om de platen verlijmd met lamello’s en lijm. Het beukenhout wordt afgewerkt met een tweetal lagen Danish oil en briwax. Uiteraard kunnen er ook nog bankschroeven aan worden gemaakt, maar dat heb ík niet gedaan omwille van het gewicht. Ik kan deze werkbank zelfstandig in- en uit elkaar halen hoewel het gewicht van het blad toch al behoorlijk fors is.

Houtelijke groet,

Richard

Jig voor pen/gat verbinding

Onlangs zijn we bezig geweest met het maken van een kast met schuifdeuren. Die deuren worden paneeldeuren die inelkaar worden gezet met een pen/gat verbinding met een spatpen. Voor het ‘slaan’ van pennen maakte ik een hulpstuk voor op de cirkelzaag. In deze blogpost laat ik zien hoe het werkt en hoe het is gemaakt.

Op foto 1 wordt de pen voorgezaagd. Het zaagblad staat op precies de juiste hoogte om straks de pen te laten ontstaan.

Op foto 2 zie je dat het deel waar de pen aan komt op de jig gemonteerd staan. De langsgeleider is precies zo afgesteld dat het ‘vuile hout’ nu weggezaagd kan worden.

Op foto 3 zie je de ontstane pen.

Op foto 4 zie de stapel staanders met de pennen en de spatpennen gereed.

De Jig is dus bedoeld op het vuile hout weg te zagen met de cirkelzaag. Doordat ik een zaagblad heb waarmee ik een diepte van 90 mm kan zagen, is daar dus een flinke pen mee te maken die voor de meeste toepassingen geschikt is. Bestaande slisschijven zijn vaak een stuk kleiner en daar zijn dan ook minder grote pennen mee te slaan.

Ik nam wat rest MDF en maakte het volgende hulpstuk om de staanders rechtop in te kunnen klemmen en langs het zaagblad te kunnen geleiden.

De maatvoering is volkomen ‘naar eigen inzicht’. In wezen is het een hoek van twee planken haaks op elkaar die zijn verstevigd aan de achterkant met een aantal ribben die de boel zuiver haaks moeten houden.

Hier zie je de ribben aan de achterkant.

Dit is de voorkant van de jig. Ik heb een paar aluminium profielen gebruikt die ik nog had liggen. Ze komen van een schuifdeursysteem. Het is het beste om hier zgn T-track profielen voor te gebruiken wat in de VS vaak wordt gebruikt. Die zijn veel beter en de koppen van de slotbouten passen daar veel beter in. Maar helaas had ik die niet en wél die profielen van dat schuifdeursysteem. Deze profielen hebben een hoogte van precies 18 mm en dat komt dan weer leuk overeen met de houtdikte. Op de foto van  het zijaanzicht kun je goed zien dat de profielen niet zijn ingefreesd, maar dat ze eenvoudig zijn ‘uitgevuld’.

De ruimtes tussen de profielen zijn beplakt met antislipband dat de lidl of de aldi verkoopt om traptreden mee te beplakken. Dit band is zelfklevend en houdt het hout keurig op zijn plaats. Je kunt hier ook grof schuurpapier voor gebruiken dat je er op lijmt.

De lat die met slotbouten en knopschroeven op hun plaats wordt gehouden kan precies haaks worden gesteld. Die lat zorgt er voor dat de zaag het werkstuk niet kan wegduwen en zodoende scheef kan komen te staan. Ik heb aan de andere kant, de gaten zodanig geboord, dat ik pennen in verstek kan zagen. Dan moet ik eenvoudig de slotbouten verplaatsen naar de andere kant van de lat.

Op de lat is een drukklem geschroefd die het werkstuk tegen de mal drukt. Deze klemmetjes zijn overigens geweldig voor tal van toepassingen in de werkplaats.

Ik hoop dat ik de werking en constructie van dit hulpstuk voldoende heb uitgelegd. Mocht dat niet zo zijn….dan hoor ik het wel toch?

Houtelijke groet,

Richard

Handboek politoeren

En toen werd het oorverdovend stil op dit blog van meubeluniek. Zelfs zo stil dat dit hele jaar nog geen enkele nieuwe blogpost is verschenen.

Voor een deel komt dat omdat ik achter de schermen bezig ben geweest met het schrijven van een heus boek. Dat boek zat al geruime tijd in mijn hoofd……het moest alleen nog even úit mijn hoofd en ín mijn computer. Toen dat klaar was moesten er plaatjes worden gemaakt om bij mijn teksten te kunnen ‘plakken’ ter ondersteuning en voor de sfeer. Tsjonge wat zijn die ‘plaatjes’ mooi geworden!

Fotograaf aan het werk

Bijna allemaal gemaakt door Hans Ploos van Amstel die ik dan weer via de sociale media heb leren kennen. Het werd een geweldig project dat veel tijd kostte maar waar we erg veel plezier aan hebben beleefd.

En nu is het klaar….

Dit is het geworden:

Cover van het boek

‘Dit boek onthult alle geheimen van het ambacht van het politoeren. Het op ambachtelijke wijze aanbrengen van een ouderwetse laklaag van schellak, ethanol en soms enkele additieven heeft iets weg van alchemie maar is zeker niet zo ingewikkeld als hersenchirurgie. Het is door iedereen te leren wanneer je begrijpt wat je doet. Dit boek heeft niet de intentie je op te leiden tot volleerd politoerder, maar geeft inzicht en reikt vele tips en tricks aan. Daarna is het nog slechts een kwestie van oefenen en dat zal zeker lukken na het doorlopen van de stappen in dit boek’.

‘De Meppeler meubelmaker Richard Vermeulen startte in 2000 meubelmakerij Meubeluniek na een carrière als schoolmeester bij de gemeente Zwolle. Naast het willen creëren heeft hij tevens de drang om kennis over te dragen. Aan klanten, cursisten en stagiairs, maar ook via de social media als Twitter en Facebook. Zijn aanstekelijke, gepassioneerde vertelstijl is terug te vinden in zijn websites www.meubelrestauratieshop.nl en www.narextools.nl alsook in dit “handboek politoeren”. Met rake voorbeelden en een humoristische kijk op de wereld, gecombineerd met zijn persoonlijke ervaringen geeft hij inzicht in het proces van politoeren’.

Het boek is over ruim beschikbaar. Je kunt het hier bestellen.

Je kunt het ook rechtstreeks bij de uitgever bestellen http://www.freemusketeers.nl/boek/8093/handboek-politoeren Het boek kost 15,95

Met glimmende groet,

Richard