Hout werkt

Onlangs kreeg ik een mail van iemand met de volgende vraag:

Wij hebben een tafelblad in opslag gehad. Nu blijkt dat de randen zijn gaan splijten.

We willen de tafel verkopen. Kunnen wij het blad zelf repareren?

Hoeveel kost dat bij u?

Samengesteld uit langshout en dwarshout

Het blad op de foto is een eiken blad dat is samengesteld uit hout dat in de lengterichting is gebruikt en in de dwarsrichting is gebruikt en daaromheen zit een samengestelde rand. Zolang  het hout heel erg droog is en wanneer alle delen even droog zijn en er een constructie wordt gebruikt  die  het hout ruimte geeft om te kunnen werken gaat dat goed. Maar zodra er een verandering van (lucht) vochtigheid gaat plaats vinden, dan kunnen dit soort problemen ontstaan. Om het simpel te houden: Hout werkt. Het verliest vocht, maar het kan ook weer vocht opnemen. Droogt hout, dan gaat het krimpen. Wordt het vochtig, dan zet het uit. Dat verschijnsel noemen we werking. Hout werkt in de breedte meer dan in de lengte.

De ketting is zo sterk als de zwakste schakel

Het kurkdroge blad (het heeft jaren in de woonkamer gestaan  en zal dus extreem droog zijn geweest) kwam in een opslag te staan die ongetwijfeld een stuk vochtiger was. Het hout is vast gaan zwellen. De binnenste planken zijn in de breedte meer uitgezet dan de kantplanken in de lengte konden uitzetten en daarom hebben de binnenste planken druk gegeven op de kantplanken.  De ketting is zo sterk als de zwakste schakel en dus hebben sommige van de verbindingen die uitzettende kracht niet kunnen tegenhouden en zijn open gaan staan.

Wat is er aan te doen? Wanneer de tafel weer binnen komt te staan, mag je aannemen dat ie weer gaat krimpen. Het zou dus kunnen zijn dat de naden weer dicht trekken. Maar als een verbinding kapot is, zal die niet spontaan weer vast komen te zitten. Om dit goed te herstellen zou het blad na droging (naar mijn mening) uitelkaar moeten worden gehaald, eventueel te veel hout moeten worden weggeschaafd en de verbindingen moeten worden gerepareerd. Dit zal niet kunnen zonder de afwerklaag te beschadigen en er is dan ook grote kans dat er opnieuw gebeitst  en gelakt moet worden. Al met al een flinke klus die behoorlijk tijd vraagt en dus niet goedkoop zal zijn. Voorkom dus liever te grote vochtigheidsschommelingen. Laat hout niet te ver uitdrogen. Hang bakjes water aan de CV of gebruik een luchtbevochtiger.

Heb jij dit soort problemen ook wel eens gehad? Met welke meubelstukken? Van welk hout? Kun je herleiden wat de oorzaak was? Heb je er wat aan gedaan? Wat dan? Of ben je een houtbewerker die dit heel anders zou aanpakken? Vond je deze info waardevol? Ik ben erg benieuwd naar je bevindingen en hoop dat je ze wilt delen in het commentaarveld hieronder.

Houtelijke groet,

Richard

Advertentie

Bedverlenging

Op zaterdag doe ik, naast het in de gaten houden van de winkel, vaak waar ik zin in heb. ’s Morgens aan de koffie probeer ik te achterhalen waar ik écht zin in heb. Dat kan het werken aan een gitaar zijn….of een handboog……of houtdraaien of…… Maar soms liggen er nog wat dingetjes die af moeten.  Zo ook vandaag. Ik werk wat verder aan een paar schaaltjes die nu droog genoeg zijn om afgewerkt te worden. Met dochter ben ik vorige week een werkstukje begonnen dat ook nog niet af is. Ze komt gezellig bij mij in de werkplaats om me gezelschap te houden en ondertussen haar poezenpuzzel af te maken.

Ook heb ik nog een aantal mooie kersenhouten “bowlblanks” (Nederlandse term weet ik niet) staan om grotere schalen van te kunnen draaien. Ik zet er één op de “faceplate” (Nederlandse term weet ik wederom niet)  en schroef het spul op het motorhuis van de draaibank.  Bij het ronddraaien van het werkstuk (met de hand) loopt het hout tegen de onderkant van het bed.  Dat wordt hem dus niet. Té groot voor de draaibank.

Maar daar is iets op gevonden. Ik heb een bedverlengstuk dat gemonteerd kan worden op een poot van de draaibank. Het is een stuk staal van een kilo of acht dat ik monteer  en iets lager komt het standaard bed. Wanneer je dan de kop omdraait is er ruimte om een werkstuk op te zetten met een doorsnede van 70 cm en dat is flink aan de maat.

Een stuk staal van 50 cm om de leunspaan op vast te zetten…

Zo erg is het vandaag niet, maar 45 cm red ik wel. En daar hoort een gewicht van een kilootje of zeven bij. Best zwaar. Een stuk hout dat zo zwaar is, niet in balans is en zeker nog niet rond, moet heel langzaam  draaien. De draaibank van en kleine 200 kilo kan gaan wiebelen, trillen, dansen, hobbelen als een oude centrifuge en afbreken wanneer je de signalen van onbalans niet respecteert. Met 400 toeren is er nog amper trilling, maar met 450 gaat het fout. Kalm aan, dan breekt het lijntje niet.

De leunspaan in positie. Later heb ik het dwarsstuk verwijderd, dat zit een stuk steviger

Mijn “onaffe” werkstuk moet nog even wachten

De schaaldraaiguts krijgt flinke klappen van het hout waar de beitel dan weer wel en dan weer niet geraakt wordt. Maar toch komt er langzaam vorm in. Net als ik mezelf wat zelfverzekerder voel….knal! Een flits…..en tegelijk het licht uit. Ai….dit is vast niet de bedoeling. Snel zet ik de zekering in de stoppenkast weer goed.  Ik zet de draaibank weer aan, maar het licht gaat weer uit. Zekering omzetten…., maar telkens gaat het licht uit. Ik ruim op en besluit maandag een monteur te bellen. Mijn “onaffe” werkstuk moet nog even geduld hebben. Maar de poezenpuzzel van dochter is gelukkig wel af.

Houtelijke groet, Richard

Maar de poezenpuzzel van dochter is wél klaar.