De geboorte van een Narex beitel….

Eindelijk was ik eens in de gelegenheid om een bezoek te brengen aan de fabriek waarvan ik al weer enige jaren prachtig gereedschap verkoop. Narex.

Na de val van ‘de muur’ werd de Fabriek overgenomen van de staat en kon met groot enthousiasme worden begonnen de productie van een ‘overheidsgestuurde fabriek’ om te vormen naar een ‘vrije handels’ productie. Voor 1948 maakte de fabriek gereedschap onder de naam Richter.

Het begin van een narex beitel begint bij een stuk Duits staal dat een ongelooflijke knal op zijn kop krijgt. Een soort van big bang eigenlijk. Een roodgloeiend stuk staat wordt op een matrijs gelegd waarna een grote pneumatische hamer een klap uitdeelt waardoor het staal in de matrijs wordt geperst. Ook de matrijzen worden in deze zelfde fabriek gemaakt.

Links de geknipte stukken staal, rechts de ram die de beitel in zijn matrijs slaat

 

Na het smeden is de toekomstige beitel nog omgeven met restmateriaal. De volgende machine perst de beitel door een vorm waardoor het restmateriaal wordt afgeknipt.

Het restmateriaal wordt afgesneden

 

Daarna volgt een proces van vlakslijpen, kanten recht slijpen, schacht ronden en de vouw slijpen. Het fijn slijpen van de vouw gebeurt met de hand en dat is het meest arbeidsintensieve en lastige deel.

 

Het slijpen is een arbeidsintensief proces

 

Het polijsten wordt uitbesteed aan een bedrijf dat zich daarin heeft gespecialiseerd. Daarna wordt de beitel verenigd met het handvat voor zolang het gaat over beitels met een houten handvat. De kunststof handvatten worden aan het staal gegoten. Ook dat gebeurt in dezelfde fabriek.

Als tussenstap gaan alle beitels naar het hardingsstation. Opgehangen aan een caroussel, worden beitels in een oven gehangen en daarna doorgedraaid naar een koelbad met hardingszout. Dat wordt een aantal keer herhaald totdat HRc 58 wordt gehaald. Niet alle beitels worden hier trouwens gehard, een aantal gaat naar een gespecialiseerd bedrijf.

 

Hardingsstation met caroussel. Toen wij er waren was dit station even niet in gebruik

 

Een andere machine wordt voorzien van een reservoir kunststof en ‘braakt’ iedere minuut een ‘hangertje’ voor beitels of gutsen uit. Dat gebeurt volautomatisch en alleen de toevoer van plastic hoeft in de gaten gehouden te worden.

 

Hangertjes worden volautomatisch gemaakt

 

De handvatten voor de woodline plus serie worden gedraaid uit haagbeuken dat in ronde ‘stokken’ wordt aangeleverd. De handvatten van de woodline serie worden gemaakt van beuken dat onbekantrecht wordt aangeleverd. Na het draaien zit er nog een puntje aan waar het meedraaiend center gezeten heeft. Dat wordt er met de hand afgehaald.

 

Onbekant beuken (links boven), rondhout van haagbeuken (rechtsboven), draaibank (linksonder) en het verwijderen van het puntje (rechtsonder)

 

De handvatten van de woodlineplus serie worden daarna gebeitst en een voor een met de hand nageschuurd. Daarna worden ze in de was gezet. De handvatten van de woodline serie worden in een blanke lak gespoten.

De handvatjes

 

Ondertussen worden de gepolijste of niet gepolijste stalen beitelonderdelen voorzien van een gestempelde merkaanduiding, maat en artikelnummer. Een beschermende laklaag om het staal tegen corrosie te beschermen komt er daarna op, maar binnen drie dagen (om de roest voor te zijn).

Beschermd door een laklaag

 

 

Als de beitels en de heften met elkaar verenigd zijn gaan ze door naar de verpakkingsafdeling waar ze keurig verpakt worden. De directeur gaf me als primeur weg, dat de woodlineplus beitelsets in houten kist volgend jaar geleverd worden in een extra kartonnen verpakking om de kistjes nog beter te beschermen.

 

 

De verpakkingsafdeling

 

Na het bezoek aan de productieruimten werden we meegenomen naar een kamer de aangeduid wordt als ‘het museum’ Hier lagen alle gereedschappen die ooit door de fabriek geproduceerd zijn evenals de originele tekeningen daarvan. Een bijzonder item daarin vond ik wel de gesmede slangenboren van zeker een meter lengte. Ik hoop van harte dat ook de productie van slangenboren weer opgepakt gaat worden. Tezamen met een booromslag, is dat toch wat de echte houtliefhebber tenslotte in zijn collectie gereedschap zou moeten hebben. De directeur put uit deze tijdcapsule van gereedschap nog altijd inspiratie. Zo is bijvoorbeeld de jubileum beitelserie uit deze oude tekeningen voortgekomen evenals het handvat van het aanzetstaal.

‘Het museum’

 

Het bezoek aan de fabriek heeft me veel inzicht gegeven in de processen van productie en de daarmee samenhangende problematiek. De modernisatie schrijdt voort en de productie neemt toe, maar de personele bezetting is steeds lastiger te vervullen. De eerste orders vanuit China zijn al binnen en als dat doorzet, zou het maar zo kunnen gebeuren dat Nederlandse gastarbeiders op zoek naar geluk gaan in Tsjechië.

Houtelijke groet Richard

Geinteresseerd geraakt in dat prachtige narex gereedschap met een prima prijs/kwaliteit verhouding? Kijk dan eens hier: www.narextools.nl

 

 

 

Advertentie